De drie meest gestelde vragen over Trauma
Tegenwoordig kom je het woord overal tegen: Trauma. Op internet is er zoveel informatie over te vinden, dat de meeste mensen geen idee hebben waar te beginnen.
Op deze pagina vind je antwoord op drie meest gestelde vragen over Trauma:
- Wat is het en hoe ontstaat het?
- Hoe beïnvloedt het iemand op de lange termijn?
- Hoe kan iemand ervan herstellen?
Veel gebruikte termen
Tevens vind je op deze pagina een overzicht van de veel gebruikte termen.
Artikelen
Vraag en antwoord
Wat is trauma en hoe ontstaat het?
Trauma
Is het gevolg van de impact van een ervaring op je zenuwstelsel. Deze impact ontstaat doordat iemand na een schokkende gebeurtenis (onbewust) blijft steken in gevoelens van angst, woede of eenzaamheid. Iemand ervaart deze gebeurtenis dan als zo ongewoon, pijnlijk, schokkend of extreem dat het niet lukt om de bijbehorende emoties te verwerken.
Of iemand wel of geen trauma overhoudt aan een situatie is per persoon verschillend en niet te bepalen aan de hand van de situatie.
Situaties waarbij trauma kan ontstaan kunnen erg verschillend zijn. Je kunt hierbij denken aan een ongeluk, mishandeling, verlies van een geliefde of andere ernstige ervaringen. Maar ook aan een kind wat veelvuldig niet gezien of erkend wordt in zijn of haar behoefte of gepest wordt.
Wanneer iemand geconfronteerd wordt met een situatie die het gevoel van veiligheid, controle of welzijn overweldigt, kunnen emoties niet verwerkt worden en kan trauma het gevolg zijn.
Trauma kan zowel door eenmalige gebeurtenissen als door langdurige stressvolle omstandigheden ontstaan, zoals chronische mishandeling of verwaarlozing.
Hoe beïnvloedt het iemand op de lange termijn?
Trauma kan zowel op korte als lange termijn verschillende effecten hebben, afhankelijk van de persoon en de ernst van de ervaring. Langdurige gevolgen van trauma kunnen onder meer angst, depressie, posttraumatische stressstoornis (PTSS), moeite met vertrouwen, nachtmerries, fysieke symptomen (zoals hoofdpijn of chronische pijn), en problemen in relaties omvatten. Deze symptomen kunnen variëren van mild tot ernstig en kunnen het dagelijks functioneren beïnvloeden.
Hoe kan iemand ervan herstellen?
Herstel van trauma is een persoonlijk en vaak langdurig proces dat verschillende vormen kan aannemen. Het kan therapie omvatten, zoals cognitieve gedragstherapie (CGT), EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing) of lichaamsgerichte therapieën.
Ook kan het helpen om een ondersteunend netwerk van vrienden en familie op te bouwen, zelfzorgpraktijken te ontwikkelen en geduld te hebben met het genezingsproces. Er is geen “one-size-fits-all” benadering; wat voor de ene persoon werkt, werkt mogelijk niet voor de andere. Maar met de juiste ondersteuning en interventies is herstel mogelijk.
Toelichting op veelgebruikte termen in Trauma-werk
Copingmechanismen
Strategieën die mensen gebruiken om om te gaan met een stressvolle situatie. Copingmechanismen kunnen zowel helpend en gezond zijn, als destructief. Bij helpende mechanisme kun je denken aan praten over dat wat je ervaart. Een voorbeeld van een destructief copingmechanisme is middelengebruik/verslaving.
Dissociatie
Een autonoom aangestuurd verdedigingsmechanisme waarbij iemand zich mentaal loskoppelt van een traumatische gebeurtenis of van hun omgeving. Dit kan variëren van dagdromen of “wegdrijven” tot ernstige vormen zoals geheugenverlies of het gevoel buiten het eigen lichaam te zijn.
EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing)
Een veelgebruikte therapeutische techniek voor de behandeling van trauma. EMDR helpt mensen om de emotionele impact van traumatische herinneringen te verminderen door middel van gestructureerde oogbewegingen.
Flashback
Een intense, levendige herbeleving van een traumatische gebeurtenis waarbij het voelt alsof de gebeurtenis opnieuw gebeurt. Flashbacks gaan vaak gepaard met sterke fysieke en emotionele reacties.
Herbeleving
Het beleven van een oude situatie alsof deze opnieuw gebeurt. Dit kan in de vorm van flashbacks, nachtmerries of intense herinneringen en gaat vaak gepaard met sterke emoties en fysieke reacties.
Hypervigilantie
Een toestand van verhoogde waakzaam- en alertheid op mogelijke bedreigingen. Dit komt vaak voor bij mensen die last hebben van de gevolgen van trauma. Hypervigilantie kan leiden tot overreacties op gewone situaties en moeite of een onmogelijkheid om te kunnen ontspannen.
Posttraumatische stressstoornis (PTSS)
Als je iets engs of schokkends (een traumatische gebeurtenis) meemaakt en dat niet goed verwerkt, dan kun je PTSS (posttraumatische stressstoornis) ontwikkelen. Het voelt dan alsof de nare gebeurtenis je achtervolgt met nachtmerries en levensechte herinneringen (flashbacks). Je kunt je hierdoor zo slecht voelen dat het moeilijk is om de dagelijkse dingen te doen. Gelukkig is PTSS vaak goed te behandelen.
Als je op jonge leeftijd voor een langere periode iets ergs meemaakt, kun je complexe posttraumatische stressstoornis krijgen (c-PTSS) krijgen. Bijvoorbeeld als je lange tijd seksueel misbruikt bent, lichamelijk of geestelijk mishandeld bent, of als er niet goed voor je gezorgd is.
Klik hier voor meer informatie over PTSS, je wordt dan doorgelinkt naar de website van de hersenstichting.
Resilience (Veerkracht)
Het vermogen van het zenuwstelsel om terug te veren na tegenslagen of trauma. Veerkracht kan worden ontwikkeld en versterkt door gerichte therapie en de juiste ondersteuning.
Secundaire Traumatisering (vicariaal trauma)
Dit treedt op wanneer iemand die getuige is van of luistert naar de traumatische ervaringen van anderen zelf symptomen van trauma ontwikkelt. Dit kan bijvoorbeeld voorkomen bij hulpverleners of familieleden.
Trigger
Iets dat herinneringen aan een traumatische gebeurtenis oproept en een emotionele of fysieke reactie veroorzaakt. Triggers kunnen zintuiglijk zijn (geluiden, geuren), maar ook situaties of personen die associaties oproepen met het trauma.
Trauma-geïnformeerde Zorg
Een benadering in zorg die rekening houdt met de mogelijkheid dat een persoon trauma heeft ervaren. Het benadrukt veiligheid, vertrouwen en empowerment. Gedegen kennis en ervaring met het werken met trauma is hierbij van groot belang, zodat hertraumatisering kan worden voorkomen en herstel daadwerkelijk plaats kan vinden.
Vecht, Vlucht of Bevries Reactie (Fight, Flight, Freeze)
Dit zijn automatische overlevingsreacties van het lichaam op gevaar. Bij trauma kunnen deze reacties chronisch worden, waardoor iemand voortdurend in een staat van verhoogde waakzaamheid of verdoving verkeert.
Veiligheid
Een kernconcept in traumatherapie waarbij het creëren van een gevoel van fysieke en emotionele veiligheid essentieel is voor herstel. Dit kan inhouden dat signalen van veiligheid in een omgeving worden herkent en ervaren, heldere grenzen worden gesteld en vertrouwde routines worden opgebouwd.
Artikelen over Trauma
Wanneer ik de tijd heb genomen om over trauma en trauma-werk te schrijven, plaats ik het artikel hier. Wanneer je je onderaan deze pagina inschrijft voor mijn nieuwsbrief, ontvang je een bericht wanneer ik een artikel plaats.